Investeer in de kracht van bestaande campussen voor een sterker innovatielandschap
Nederland staat op een kruispunt als het gaat om innovatie. Terwijl andere landen zoals Duitsland, België en Zuid-Korea flink investeren in onderzoek en ontwikkeling, loopt Nederland het risico zijn voorsprong kwijt te raken. Onze investeringen in R&D blijven achter, het politieke klimaat zorgt voor onzekerheid en steeds meer internationale bedrijven kijken naar andere vestigingslanden.
Aanleiding voor deze oproep is het artikel van BNR Nieuwsradio: ‘Nederland moet investeren in hightechhubs willen nog meer bedrijven als ASML’. Daarin komt het standpunt van TNO naar voren: Nederland zou grootschalige hightechhubs of megaclusters moeten bouwen om internationaal bij te blijven. Een begrijpelijke ambitie, maar het is nu belangrijker dan ooit om bestaande campussen, die al goed functioneren, verder te versterken in plaats van vanaf nul te beginnen.
R&D-uitgaven blijven achter
In 2023 investeerde Nederland zo’n 2,23 procent van het bruto binnenlands product in onderzoek en ontwikkeling. Dat klinkt als een flink bedrag (24 miljard euro), maar het is nog altijd onder de Europese doelstelling van 3 procent én lager dan Duitsland (3,11 procent) en België (3,32 procent). Willen we dat 3-procentsdoel halen, dan is jaarlijks ongeveer 8 miljard euro extra nodig, vooral vanuit het bedrijfsleven. Zonder die impuls wordt het lastig om bedrijven als ASML, NXP en Philips hier te houden, laat staan nieuwe spelers aan te trekken.
Politieke onzekerheid maakt bedrijven terughoudend
Nederland beschikt over een sterke kennisbasis, maar het speelveld is internationaal gezien steeds competitiever. Ondernemers en investeerders noemen politieke onzekerheid, ingewikkelde regels en lange procedures als redenen om elders te gaan kijken. Het wisselende beleid en gebrek aan duidelijkheid over belastingregels zorgen ervoor dat bedrijven voorzichtiger worden. Steeds meer technologiebedrijven richten hun blik op andere landen waar de omstandigheden stabieler en beter voorspelbaar zijn.
Waarom bestaande campussen zo waardevol zijn
Campussen zoals Brainport Eindhoven, Leiden Bio Science Park en Utrecht Science Park zijn al jarenlang plekken waar is geïnvesteerd in infrastructuur, samenwerking en ruimte. Daar komen universiteiten, ziekenhuizen en bedrijven op een natuurlijke manier samen in sterke samenwerkingsverbanden. Ze trekken talent aan, bieden toegang tot onderzoek en helpen om innovaties sneller op de markt te krijgen.
Zo’n goed samenwerkend netwerk bouw je niet van de ene op de andere dag. Het vraagt om langdurige samenwerking, vertrouwen en een gedeelde visie. Helemaal nieuwe megaclusters beginnen vanaf nul, wat gepaard gaat met flinke risico’s, hoge kosten en vaak ook vertraging.
Waarom slimme investeringen nú lonen
Doorgaan op wat er al goed loopt, levert meteen iets op. De basis ligt er al: extra investeringen in huisvesting, faciliteiten en ondersteuning zijn daardoor sneller effectief. Bovendien sluit dit beter aan bij hoe Nederland is opgebouwd: compact en met korte afstanden. Het is dus logischer om sterke plekken te versterken dan om helemaal nieuwe hubs op te zetten.
Naar een toekomstbestendig innovatielandschap
De ambitie van TNO om Nederland internationaal concurrerend te houden, is terecht. Maar de manier waarop we dat doen, vraagt om strategische keuzes. Het opzetten van megaclusters kan op termijn iets toevoegen, maar op dit moment is het vooral zaak om te bouwen op wat we al hebben. Door bestaande campussen verder uit te bouwen tot plekken waar Nederland wereldwijd in uitblinkt op het gebied van kennis en innovatie, houd je onze koppositie vast én creëer je nieuwe banen en groei.
Door te investeren in wat werkt, versterken we niet alleen onze innovatiekracht, maar ook de toekomst van Nederland als kennisland.