Pionieren: het duurzaamste gemeentehuis van Nederland
In Krimpenerwaard bouwt Dura Vermeer een gemeentehuis dat duurzaam is tot in de kleinste details. Het bouwproces is complex en uitdagend, maar ook baanbrekend: over een paar maanden staat hier het duurzaamste en meest circulaire gemeentehuis van Nederland, met een CO₂-uitstoot van bijna nul.
Wie over de bouwplaats van het nieuwe gemeentehuis van Krimpenerwaard loopt, merkt het meteen: het voelt, ruikt en klinkt hier anders dan op een traditionele bouwplaats. Geen betonlucht, geen lawaai, geen afval, maar de geur van hout en een verrassend warme sfeer. Het is het gevolg van de hoge duurzame ambities die de gemeente Krimpenerwaard heeft voor een gemeentehuis opgebouwd uit duurzame, circulaire en biobased materialen. Dura Vermeer won de aanbesteding en begon in oktober 2024 met de bouw.
Voor projectleider Matthijs Keller is dit, ondanks zijn ervaring met houtbouw, een uitzonderlijk project. “Houtbouw komt in verschillende gradaties. Vaak is de gevel van een gebouw wel van hout, maar zijn de vloeren toch van beton vanwege aanvullende maatregelen die nodig zijn voor de akoestiek en brandveiligheid. In dit project kiest de opdrachtgever voor maximale duurzaamheid. Ook voor de delen van het gebouw die niet zichtbaar zijn, van de vloeren tot aan de metselmortel aan toe.”
Klimaatneutraal en energiepositief
Het project in Krimpenerwaard sluit aan bij de ‘Op naar Net Zero’-ambitie van Dura Vermeer om de CO₂-uitstoot in 2030 te halveren en in 2050 met 90% te verminderen, legt duurzaamheidsmanager Sil Schaars uit. “Dit is een van duurzaamste projecten in Nederland en daarmee een voorbeeld voor andere bouwprojecten. Door de gebruikte materialen wordt het niet alleen bijna klimaatneutraal gebouwd, straks is het ook nog eens energiepositief: als het gebouw is gebruik is levert het meer energie op dan dat het verbruikt. Dat komt onder andere door zonnepanelen, een lucht-water warmtepomp met vloerverwarming en koeling in combinatie met goede isolatie.”
Ook voldoet het gebouw aan de eisen van Het Nieuwe Normaal, het circulaire raamwerk dat de duurzaamheid van gebouwen toetst. “Op zowel losmaakbaarheid, Milieu Prestatie Gebouwen-score als het percentage duurzame materialen scoort dit gebouw zelfs beter dan de eis is. Dat is echt uitzonderlijk”, vertelt Sil.
Feiten
Cijfers
Oplossingen die er nog niet zijn
De bouw verduurzamen begint met een opdrachtgever die de uitdaging wil aangaan, vervolgens komt het neer op innoveren en doorzetten, volgens Sil. “We willen bij dit project oplossingen gebruiken die soms nog niet op de markt zijn of waar niemand ervaring mee heeft. Zo hebben we duurzame mortel gebruikt bij het metselen van de circulaire bakstenen. Tijdens het metselen kwamen we erachter dat net wat minder soepel werkt doordat het een langere uithardingstijd heeft waardoor het metselen veel langer duurde dan gepland. Dat is een uitdaging, maar we leren daar veel van en die ervaring nemen we mee naar volgende opdrachten.”
Waterstofzuigers paraat
Op grotere schaal zijn er constant onvoorziene omstandigheden en uitdagingen. “De uitdaging met zoveel hout aan de binnenkant van het gebouw, is dat het beperkt nat mag worden en zeker niet langere tijd nat mag blijven. Zolang het gebouw nog niet wind- en waterdicht is, is dat erg ingewikkeld”, vertelt Matthijs. Simpelweg het gebouw inpakken is geen oplossing, want hout moet kunnen ademen en drogen om schimmel te voorkomen. Daarom zijn er allerlei voorzieningen getroffen om schade te voorkomen, zoals tijdelijke waterafvoeren in de houten vloeren. “Tijdens de ruwbouw gingen we na elke regenbui met waterstofzuigers aan de slag om de vloeren direct te drogen.”
Zoeken naar mogelijkheden
Vanwege het pionieren is een goede samenwerking met zowel de opdrachtgever als adviseurs extra belangrijk. “Installaties zijn bijvoorbeeld uitgebreid getest voor doorvoering door steenachtige wanden, maar nog beperkt voor doorvoering door houten wanden. We werken samen met adviseurs om daar een oplossing voor te vinden die door de brandweer geaccepteerd wordt”, legt Matthijs uit. Wat verder onmisbaar is in dit proces, zijn gespecialiseerde leveranciers. “Zij werken bijvoorbeeld een specifiek onderdeel van de houtconstructie tot in detail uit. Die oplossing koppelen wij dan weer terug naar de hoofdconstructeur en opdrachtgever. Zo zoeken we constant naar mogelijkheden om dit project voor elkaar te krijgen en te voldoen aan alle eisen.” Sil voegt daaraan toe dat het niet altijd makkelijk is. “De nieuwe materialen en alternatieve technieken betekenen voor het projectteam veel uitzoekwerk en soms ook tegenslagen. Onze kracht zit in het positief blijven en doorzetten, daar mogen we echt trots op zijn.”