Oranje Loper: wat we leerden van vorig omslagweekend

Fotografie: Paul Poels

Binnen één weekend de verkeersstromen op het Amsterdamse kruispunt Marnixstraat-Rozengracht omgooien, inclusief de tramlijn. Die ‘truc’ heeft het team van Oranje Loper nu al meerdere keren uitgevoerd. Het geheim achter een soepele omzetting in een complexe omgeving.

Lessons learned

Het projectteam vindt het belangrijk om de opgedane ervaring en kennis te delen. Bij project Oranje Loper werkt Piet Kramer 2.0 (Dura Vermeer en Mobilis) aan de herinrichting en vernieuwing en/of renovatie van meerdere straten, bruggen en pleinen in Amsterdam Centrum. Een lastig onderdeel is kruispunt Marnixstraat – Rozengracht dat ‘van gevel tot gevel’ een nieuwe inrichting krijgt terwijl fietsers, taxi’s en trams staan te dringen.

‘In het weekend komen daar "de stappers" bij en precies vrijdagnacht om 01.00 uur zou de laatste tram passeren en de omzetting beginnen. Het helpt om dan direct met de eerste werkzaamheden beginnen, zodat mensen zien dat het serieus is’, zet projectmanager Rick van Lent de werkwijze uiteen. Door de omzetting gedegen voor te bereiden – bijna zoals een buitendienststelling op het spoor – verliep de omzetting van fase 1 naar fase 2 vlekkeloos. Een blauwdruk voor andere infra-projecten.

‘Heel eerlijk. We hebben de eerste keer de omzetting van fase 0 naar fase 1 september vorig jaar op sommige onderdelen onderschat en hebben ervan geleerd wat er allemaal bij kwam kijken. Met grote inspanning van het team is het allemaal gelukt. Een belangrijke les was meteen: dit doen we niet meer zo’, blikt Rick terug. De tweede omzetting van fase 1 naar 2 is tot in de puntjes voorbereid, inclusief een urenplanning en een aparte ‘control room’. Ondanks de omvangrijke klus is het tweede weekend in februari wel soepel en zonder grote stress verlopen. Door een gedegen planning, goede taakverdeling, treintjes in vijf fases en extra maatregelen die ook het overwegen waard zijn bij andere afsluitingen in een stedelijke omgeving.

Belangrijke hoofdrollen zijn weggelegd voor de (hoofd)uitvoerders Vincent Huigen, Niels van Loenen, Maarten Buitelaar en Angelo van Pelt: ‘Je hoort het razendsnel als een bouwproject niet goed loopt en ziet dan berichten en vetgedrukte koppen als ‘vertraging’ of ‘chaos’. Hier liep het juist op rolletjes.’ Ze blikken terug in de bouwkeet van combinatie Piet Kramer 2.0 boven de Singelgracht aan de Marnixstraat.

Wat hebben jullie anders gedaan?

Vincent: ‘Scenario denken, urenplanning, startwerkbespreking, 4D-plannen, allemaal onderdelen die bijdragen aan hét succes voor zo’n omslagmoment. We hebben de planning veel verder uitgewerkt dan gebruikelijk bij infra-projecten. En vervolgens is het devies: ‘Stick to the plan’. We hebben alles in urenblokken uitgewerkt, zodat precies duidelijk is wie, waar, wanneer, wat gaat doen. Zo’n ticket-systeem betekent ook dat een ploeg soms even moest wachten als ze te vroeg arriveren.’

Maarten: ‘Vooraf hebben we met alle partijen, zoals GVB-ploeg, grondwerkers, kraanmachinisten, verkeersregelaars, afzonderlijk de werkzaamheden doorgesproken in de ‘control room’, de speciaal ingerichte kamer met meterslange tekeningen van de planning en fasering, inclusief de raakvlaken. Vooraf was een werktekening gemaakt met diverse kleuren punaises erin geprikt om de verschillende activiteiten in tijd en plaats inzichtelijk te maken. Bijvoorbeeld een witte punaise voor de plek van de verkeerregelaars, rood voor de hekken en groen voor de schaftkeet. Ook was voor alle betrokkenen een deelkopie beschikbaar voor mee naar ‘buiten’. Zo voorkom je veel vragen tijdens de kick-off van de werkzaamheden. De urenplanning per discipline heeft eerder zijn succes bewezen bij de eerdere renovatieprojecten en verdient vaker toepassing bij cruciale momenten.’

Niels: ‘Als er een gaatje is in de afzettingen, duiken mensen er doorheen. Voor je het weet staat er een file met taxi’s binnen je werkvak. Ook al is het midden in de nacht. We hadden dus een vierkante afsluiting met hoge bouwhekken en 30 betonblokken om veilig te kunnen werken. Daarnaast hadden we veertien verkeersregelaars om alle stromen er om heen te leiden.’

Vincent: ‘Alles moest in korte tijd en je wil zoveel mogelijk wachten voorkomen. Tegelijk is het belangrijk dat iedereen steeds veilig kan werken. Voor bijna alle materieel en materiaal hadden we reserveonderdelen achter de hand. Dat is vooraf meer geregel en vraagt een iets grotere investering, maar die verdient zich dubbel en dwars terug als je daarmee vertraging of ingrijpen kan voorkomen.’

Niels: ‘Iedereen had zijn eigen taak. Ik heb eerst zaterdagochtend alle bouwhekken nagelopen en heb drie onderaannemers begeleid bij de uitvoering. Je hebt hier collega’s waarop je kunt bouwen en dat werkt gesmeerd.’

Ging echt alles goed?

Rick: ‘Bijna wel. Eén verbeterpunt voor in het BLVC-plan; het plan waarin alle maatregelen richting de omgeving vastliggen, zoals omleidingsroutes, hekken en verkeersregelaars. Je wilt in één keer de situatie omdraaien om een nieuwe plek vrij te maken voor de bouwactiviteiten, terwijl het opgeknapte deel juist beschikbaar komt. Maar ook het omzetten zelf kost tijd en ruimte en moet op een veilige manier kunnen. Een BLVC-plan veilig implementeren verdient daarom ook de nodige aandacht. Daar was in het plan niet voorzien, dus hebben we ’s nachts ad hoc de Rozengracht een uur lang af moeten zetten om de verkeersmaatregelen veilig te kunnen plaatsen. Tip voor alle makers van BLVC-plannen: let ook op tijd en ruimte reserveren voor het omzetten van de omzetting en het veilig kunnen plaatsen van alle maatregelen. Uiteraard hebben we de succesvolle omzetting gevierd met een rit over het opgeleverde spoor met een historische tram en een bescheiden buurtfeest.’