Een wereld buiten bouwhekken

Tot tien jaar geleden was omgevingsmanagement een ondergeschoven kindje in opdrachtverstrekkingen in de bouw- en infrasector. In het laatste decennium is dat echter enorm veranderd. Innovatieve contract- en samenwerkingsvormen bieden meer ruimte voor een opdrachtnemer om kritisch naar de omgeving te kijken. Perfect voor Dura Vermeer, die ambieert de beste bouwer te zijn op het gebied van omgevingsmanagement.

Het vak omgevingsmanagement heeft een evolutie doorgemaakt. In de sector, maar ook binnen Dura Vermeer. Bouwbedrijven waren voornamelijk gespitst op wat er gemaakt moest worden, in plaats van “wat het oplevert”. Wanneer de werkzaamheden startten moest de omgeving nog worden geïnformeerd. ‘Meestal met een briefje in de bus’, zegt Alied Fijen, manager bewonerszaken bij Divisie Bouw en Vastgoed van Dura Vermeer. Dat is echter niet meer van deze tijd. Tegenwoordig moet vooraf al strategisch en door de bril van de omgeving naar het project gekeken worden. ‘Dat vraagt om andere kwaliteiten van de omgevingsmanager en het projectteam’, weet Monica Melis, vakgroepmanager omgevingsmanagement bij Divisie Infra van Dura Vermeer. Dit soort taken en verantwoordelijkheden schuiven langzaam op van de opdrachtgever naar de opdrachtnemer.’

Grote rol

Rekening houden met de omgeving speelt dus een steeds grotere rol in bouw- en infraprojecten. Er is een hele wereld buiten de bouwhekken, schrijft Fijen eerder in een blog. ‘Dat realiseren we ons steeds meer.’ Melis: ‘We proberen hinder te verminderen, houden rekening met wensen, luisteren en nemen belanghebbenden actief mee in het project.’ De divisies Bouw en Vastgoed en Infra van Dura Vermeer werken op het gebied van omgevingsmanagement intensief samen. Op 1 januari 2023 treedt (na meerdere keren uitstel) de Omgevingswet in werking. Hierin wordt naar alle waarschijnlijkheid participatie bij bouwprojecten wettelijk vastgelegd. ‘Zoals gezegd zijn bouwers in toenemende mate al in de planfase van projecten  betrokken en krijgen zij een steeds grotere rol in het betrekken van de omgeving bij het maken van die plannen’, zegt Fijen. ‘Met de Omgevingswet zal die rol alleen maar toenemen.’ 

‘Daarom willen we een bedrijfsbrede aanpak over hoe wij als Dura Vermeer omgaan met omgevingsmanagement en ons daarmee onderscheiden in de markt’, zegt Melis. ‘Zo reduceren we faalkosten en zetten we elkaars gebiedskennis in op projecten.’

Draagvlak

Naast de verandering met betrekking tot verantwoordelijkheden en de komst van de nieuwe Omgevingswet, merken Fijen en Melis ook dat goed omgevingsmanagement het draagvlak voor projecten vergroot. ‘Het verkleint de kans op tijdrovende en kostbare juridische procedures en gesteggel’, geeft Melis aan. Ook verstevig je de relatie met de omgeving. Bijvoorbeeld door de planning en logistiek zo vorm te geven dat ook ondernemers goed bereikbaar zijn. ‘Vanuit onze ambitie om de beste bouwer op het gebied van omgevingsmanagement te zijn, is het cruciaal om de impact van de nieuwe Omgevingswet in kaart te brengen en daarop onze organisatie en werkprocessen in te richten’, vertelt Melis. Fijen: ‘Ik geloof oprecht dat we meerwaarde kunnen creëren voor alle betrokkenen door omgevingssensitiviteit een integraal onderdeel te maken van ons DNA. Door in een vroeg stadium de dialoog aan te gaan, kun je een project net even mooier maken dan van tevoren bedacht is. De Omgevingswet dwingt die manier van werken af.’

Omgeving betrekken

Maar hoe betrek en bereik je belanghebbenden? ‘Eerst onderzoeken we wat de doelgroep is’, zegt Fijen. ‘Daarvoor gebruiken we big data en doen we gebiedsonderzoeken: wat kenmerkt omwonenden, wat zijn hun interesses en wat vinden ze belangrijk? We betrekken ze vervolgens op een manier die hen aanspreekt. Bijvoorbeeld door inspiratiesessies, rondetafelgesprekken en werk- en ontwerpateliers.’ 

Gebiedsinformatie Model

Volgens Melis zijn er dertien domeinen van omgevingsmanagement. ‘Niet alleen omwonenden en communicatie zijn belangrijk, als bouwer moet je ook rekening houden met kabels en leidingen in de grond, verkeersmanagement, eventuele explosieven, archeologie, ecologie en benodigde vergunningen op de bouwlocatie.’ ‘Door de informatie over alle domeinen te ontsluiten via een gebiedsinformatiemodel (GIM) en bouwinformatiemodel (BIM) zie je raakvlakken op een project’, zegt Melis. ‘Door een toekomstige bouwlocatie aan te klikken zie je met welke omgevingsaspecten je rekening moet houden. Zo kom je snel tot een optimaal ontwerp en samenwerking in de uitvoering met de omgeving’. ‘Onze divisie Infra is verder in het gebruik van GIM en het classificeren van risico’s dan de divisie Bouw en Vastgoed ‘, zegt Fijen. Bij Bouw en Vastgoed zijn we juist weer heel goed in participatie, communicatie en doelgroep vaststelling.’ Melis: ‘Samen hebben we veel kennis in huis. Het loont dus om over de schutting te kijken en van elkaar te leren.’